Thơ luận đề hôm nay： Tầm quan trọng của sự giản dị và chân thực trong thơ
Nói về thơ hôm nay, ôi trời, bây giờ thơ thay đổi nhiều lắm. Hồi xưa thơ nghe mộc mạc, giản dị, ai cũng hiểu được. Bây giờ thì nào là ý nghĩa sâu xa, nào là nghệ thuật cao siêu, khó mà ngấm hết. Đó, người ta gọi là thơ luận đề, tức là phải có cái gì để nói, để nghĩ, chứ không chỉ là vần điệu đẹp mắt như trước.
Thơ bây giờ nó cũng phải theo thời, mà cái thời này thì lại chuộng sự phức tạp. Nhưng mà nè, không phải ai cũng hiểu được đâu. Có khi người ta đọc mà không hiểu gì hết, lại nghĩ là mình dốt, nhưng thật ra là thơ nó khó quá, chứ không phải tại mình đâu.
Nói tới thơ luận đề, thì thường là người ta viết về những cái vấn đề lớn lao lắm. Nào là đất nước, nào là con người, có khi là về lãnh tụ, về những thứ mà cả dân tộc phải suy nghĩ. Ờ, mấy bài thơ kiểu như “Đêm nay Bác không ngủ”, viết về Bác Hồ đó, cũng là một dạng thơ luận đề. Nghe thì có vẻ bình thường, nhưng mà nó chứa đựng trong đó biết bao nhiêu tình cảm, bao nhiêu suy tư của cả một thế hệ.
Thơ bây giờ viết về đủ thứ đề tài, mà thường thì nó có ba cái cách chính để mà viết. Một là phân tích cả bài thơ, tức là mình đọc hết rồi hiểu hết từ đầu tới cuối, chứ không bỏ sót câu nào. Hai là chỉ phân tích một đoạn thơ thôi, vì có khi một đoạn nó lại là điểm nhấn của cả bài. Ba nữa là phân tích một khía cạnh nhỏ trong thơ, ví dụ như tình yêu, lòng yêu nước hay là cái sự đau khổ của con người.
Ví dụ như bài “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm, nè, bài đó người ta có thể phân tích cả bài, hoặc là chỉ một đoạn, hay là phân tích cái khía cạnh nói về sự hy sinh của người dân trong cuộc kháng chiến. Thấy không, thơ luận đề nó khó chứ đâu có dễ!
Mà này, thơ luận đề phải có nội dung cụ thể, không được bay bổng lãng mạn như mấy bài thơ tình yêu hồi xưa đâu. Phải nói về một vấn đề rõ ràng, phải có cái lý do, cái cơ sở để mà bàn luận. Chứ mà thơ mà chỉ đẹp cái vần, cái nhịp, thì đâu có đủ, người ta phải hiểu được cái gì sâu xa trong đó nữa.
Vậy nên, thơ luận đề bây giờ được coi trọng lắm. Mấy đứa nhỏ đi học bây giờ phải phân tích thơ kiểu này, đứa nào không hiểu là coi như rớt môn liền. Mà thực ra cũng khó cho tụi nhỏ, vì thơ bây giờ nó đòi hỏi nhiều suy nghĩ lắm, không phải cứ đọc qua là hiểu ngay đâu.
Nói đi nói lại thì thấy thơ bây giờ nó khác xưa quá. Ngày xưa người ta viết thơ để nói lên cái tình, cái nghĩa, mà ai cũng hiểu được. Còn bây giờ thì phải suy nghĩ nhiều, phải phân tích kỹ, mà đôi khi cũng chưa chắc đã hiểu đúng ý của tác giả. Nhưng mà cũng phải công nhận, thơ luận đề nó phản ánh được cái thời đại, cái xã hội mà chúng ta đang sống, cho nên cũng đáng để mà suy ngẫm.
Thơ luận đề bây giờ nó là một phần quan trọng trong văn học hiện đại. Người ta học thơ không chỉ để thưởng thức cái đẹp, mà còn để hiểu về cuộc đời, về con người, về những điều lớn lao mà tác giả muốn gửi gắm. Đó, thơ luận đề là như vậy, vừa khó hiểu mà vừa có giá trị sâu xa.
Tags： [thơ luận đề, phân tích thơ, thơ hiện đại, văn học]
